Verbeterde doseerinstructies op het etiket

Hele getallen als cijfers, 1 boodschap per regel en geen afkortingen. Nieuwe etiketteksten zorgen voor een beter begrip van doseerinstructies.

Afgelopen jaar heeft Ekram Maghroudi, onderzoeker bij Health Base, onderzoek gedaan naar de tekst op het etiket van geneesmiddelen. Het doel is om er voor zorgen dat gebruikers van geneesmiddelen de etiketten zo goed mogelijk begrijpen. Veel etiketteksten waren moeilijk, bijvoorbeeld doordat getallen niet begrepen werden of omdat er afkortingen op het etiket stonden. Op basis van een richtlijn voor begrijpelijke etiketten, heeft Health Base ongeveer 90% van de bijna 9.000 doseerinstructies aangepast. Het etiket zal er vanaf april 2018 anders uitzien. Dan worden namelijk de nieuwe doseercodes gebruikt in Pharmacom en Medicom. In dit artikel leggen we uit hoe we de doseerinstructies hebben verbeterd en geven we voorbeelden van aangepaste instructies.

Getallen en afkortingen

Het onderzoek liet zien dat er tien taalkundige elementen zijn die het begrip van de etikettekst beïnvloeden. Een voorbeeld is de schrijfwijze van getallen. Patiënten begrijpen hele getallen beter wanneer ze in cijfers worden weergegeven dan wanneer ze in letters worden geschreven (inhaleer 2 keer versus inhaleer twee keer). Bij halven en kwarten is het juist beter om deze uit te schrijven (1 keer per dag een halve tablet). Uitzonderingen zijn instructies waarbij gebruik gemaakt wordt van een spuitje, een maatbeker of een weegschaal. Hier kan het beste gekozen worden voor de schaal die ook op het meetinstrument gebruikt wordt, bijvoorbeeld 2 keer per dag 3,5 milliliter.

Afkortingen kunnen voor een goed begrip het beste worden vermeden. Veel van de oude doseerinstructies bevatten een afkorting, bijvoorbeeld 1-2x per dag 1 capsule. Deze afkortingen zijn in de nieuwe doseercodes vervallen en aangepast in: 1 tot 2 keer per dag 1 capsule.

Kies de optimale doseerinstructie mét de patiënt

De tekst op het etiket staat niet op zichzelf, en is een onderdeel van het totaal aan begeleiding van de patiënt bij het juist gebruik van geneesmiddelen. Ook van belang zijn onder andere de voorlichting door de voorschrijver, de (eerste) uitgifte begeleiding in de apotheek en door de apotheek verstrekte patiëntinformatie.

Belangrijk is om met de patiënt het gebruik te bespreken, en vervolgens een optimale doseerinstructie te bepalen. Zo is het vaak mogelijk om een instructie voor twee maal daags gebruik te specificeren in dagdelen, door bijvoorbeeld de ochtend en de avond te benoemen. Het noemen van specifieke dagdelen leidde in het onderzoek tot een verbetering van het begrip van 40%. 

Zo nodig gebruik: wanneer heeft uw patiënt het geneesmiddel nodig?

Een andere verbetering is het specificeren van zo nodig gebruik. Vaak begrijpen patiënten ‘zo nodig’ gebruik niet, en gebruiken ze deze geneesmiddelen dagelijks. Wanneer met de patiënt besproken wordt wanneer het middel wel gebruikt moet worden (bijvoorbeeld bij pijn) en dit ook op het etiket staat, wordt deze etikettekst begrijpelijker.

1 boodschap per regel, meer regels op een etiket

Mensen begrijpen instructies beter wanneer er per etiketregel 1 boodschap wordt gegeven. Zo wordt de boodschap ’s morgens 1 en ’s avonds 1 tablet beter begrepen wanneer dit over twee regels wordt verspreid. Daarom is deze instructie gewijzigd naar op de eerste regel ‘ochtend: 1 tablet’, en op een volgende regel ‘avond: 1 tablet’. Een gevolg van deze wijziging is dat het gehele etiket gemiddeld meer regels zal bevatten, en vaker op twee in plaats van één etiketsticker geprint zal worden. 

E-learning, handleiding, top-100 lijst en nieuwe doseercodetabel

Health Base stelt vanaf april de volgende ondersteunende materialen ter beschikking om het gebruik van de juiste doseercodes te bevorderen:

• De e-learning ‘Hoe maak ik begrijpelijke etiketteksten in de apotheek?’. Health Base legt met het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik de laatste hand aan de e-learning over het toepassen van begrijpelijke etiketteksten in de apotheek.
• De handleiding voor begrijpelijke etiketteksten.
• Een top-100 lijst met de meest gebruikte doseercodes en alternatieve doseercodes met specifieke dagdelen voor meermaal daags gebruik.
• De nieuwe, herziene doseercodetabel.