Al veertig jaar ondersteunt Commentaren Medicatiebewaking zorgverleners bij het zorgen voor veilig medicijngebruik. Dat was onmogelijk geweest zonder één belangrijk aspect: een nauwe samenwerking met de praktijk. Samen met Ron Bartels en Chantal Leirs, beiden verbonden met ‘de praktijk’, bespreken we hoe dit bijzondere partnerschap Commentaren Medicatiebewaking vormt.

Potentiële risico's van geneesmiddelen vooraf signaleren en zo mogelijk vermijden. Dát is waar Commentaren Medicatiebewaking bij helpt. Een essentiële taak, het gaat immers om de gezondheid van mensen. Daarom moet dit naslagwerk altijd werkbaar, betrouwbaar en accuraat zijn. Voor alle zorgverleners die ermee werken.

Om die reden helpen zorgverleners al jaren om Commentaren Medicatiebewaking continu te toetsen en te verbeteren. Die samenwerking met de praktijk kent verschillende vormen.

Redactiecommissie Medicatiebewaking

Een cruciale rol is weggelegd voor de Redactiecommissie Medicatiebewaking, een adviesraad van Nederlandse en Belgische apothekers en huisartsen uit het werkveld. “De commissie komt zo’n vijf keer per jaar bij elkaar, zowel offline als online” vertelt Ron Bartels, voorzitter van de Redactiecommissie Medicatiebewaking.

“Health Base doet het voorbereidende werk op basis van literatuuronderzoek”, licht hij toe. “Vervolgens leggen ze dat voor ons. De commissie bestaat uit verschillende apothekers en een huisarts. Samen bespreken en toetsen we wat Health Base ons voorlegt. En waar nodig geven we feedback of komen we met alternatieve adviezen. De commissie is eigenlijk een soort laatste lijn van controle.”

Praktisch toepasbaar

De feedback van de Redactiecommissie Medicatiebewaking zorgt voor een belangrijke stap van wetenschappelijk onderzoek naar praktische toepasbaarheid. “Kunnen apothekers en huisartsen met deze informatie uit de voeten?”, vervolgt Ron. “Dát is de belangrijkste vraag die we ons telkens stellen. De theorie moet zo werkbaar mogelijk zijn. Dat scheelt zorgverleners dagelijks gewoon heel veel tijd. Daarom houdt de Redactiecommissie Medicatiebewaking die vertaalslag naar de praktijk zo goed mogelijk in de gaten. Zo wordt Commentaren Medicatiebewaking ieder keer weer een compleet overzicht van interacties, contra-indicaties en achtergrondteksten waar we met z’n allen trots op mogen zijn.”

Hulp van medisch deskundigen

Voor het controleren van medische informatie heeft de redactiecommissie een troef achter de hand. “In de commissie zit ook een poliklinisch apotheker”, stelt Ron. “Hun kennis komt goed van pas bij niet-alledaagse medicijnen die vooral in ziekenhuizen worden uitgegeven. Verder schakelt Health Base ook de hulp in van medisch deskundigen. De specifieke kennis van deze specialisten maakt Commentaren Medicatiebewaking nóg waardevoller.”

Afstemmen op Belgische apothekers

Ook in België is Commentaren Medicatiebewaking een veelgebruikt hulpmiddel. Maar om het naslagwerk werkbaar te maken voor de Belgische zorgpraktijk was meer nodig dan alleen de Nederlandse praktijk kopiëren. Chantal Leirs was lange tijd betrokken bij de adoptie van Commentaren Medicatiebewaking door Belgische apothekers. Voor de voormalige geneesmiddelen- en hulpmiddelengroothandel Escapo werkte zij als verantwoordelijke voor de Wetenschappelijke Informatiedienst.

Haar team integreerde de database van Commentaren Medicatiebewaking in software voor Belgische apothekers. Ook gaven ze alle gebruikers van de software een versie van het boek om signalen te duiden. “In België werken veel zaken net wat anders dan in Nederland”, merkt ze op. “Er zijn bijvoorbeeld geneesmiddelen die bij ons gecommercialiseerd zijn, maar in Nederland niet. Daarom moesten er specifieke interacties worden ontwikkeld voor de Belgische apotheken.”

Ook taalverschillen vroegen een nauwlettend oog van Belgische collega’s. Chantal: “Ik herinner me dat sommige geneesmiddelen minder effect hebben als een patiënt grapefruitsap drinkt. Maar in België kennen we dat woord niet. Hier heet dat pompelmoessap. Of dat een patiënt zalf aan moest brengen ter grootte van een rijksdaalder. In België werd dat een postzegel.”

“Om Commentaren Medicatiebewaking ook hier werkbaar te maken, waren dit soort aanpassingen erg belangrijk”, vertelt ze. “Mijn collega destijds, Anneleen Janssen, heeft zich daar in de Redactiecommissie Medicatiebewaking met hart en ziel voor ingezet.”

Evolutie van het vak

De invloed van de praktijk is niet alleen belangrijk voor de kwaliteit van Commentaren Medicatiebewaking. Andersom heeft het naslagwerk ook invloed op het apothekersvak. “Het hielp om ons vak professioneler en rijker te maken”, stelt Chantal.

“Een goede dertig jaar geleden, toen we in België net begonnen met medicatiebewaking, was het zeker niet vanzelfsprekend om over medicijngebruik in gesprek te gaan met huisartsen”, schetst ze. “Apothekers en huisartsen opereerden op twee verschillende eilanden. Commentaren Medicatiebewaking heeft geholpen ons vak te evolueren.

Omdat we steeds actuele informatie bij de hand hadden, konden we ons gaandeweg nog beter profileren binnen ons expertisedomein. En dat zorgde voor onderling respect. Inmiddels werk ik als apotheker voor een huisartsenkring, kun je nagaan.”

In de loop der jaren werd Commentaren Medicatiebewaking ook steeds meer geadopteerd door universiteiten. In zowel Nederland als België. Chantal: “Tijdens mijn opleiding als apotheker is het nooit gegaan over interacties. Commentaren Medicatiebewaking helpt de studenten van nu om veel beter onderlegd te zijn in medicatiebewaking. En dat is enorm belangrijk voor de toekomst van ons vak.”

>> Bestel nu de 40ste én laatste editie van het boek Commentaren Medicatiebewaking 2025-2026